جهش کیفی زندگی ایرانی
آمارهای جهانی نشان میدهد طی یک سال گذشته، ایران بیشترین ارتقا را در رتبهبندی از نظر شاخص «کیفیت زندگی» داشته است. پایگاههای معتبر جهانی مثل «نامبئو» که وضعیت کشورها را از نظر مولفههای کیفیت زندگی بررسی میکنند، در رتبهبندی تازه خود، جایگاه ایران را از رتبه 80 (در سال گذشته میلادی) به رتبه 49 (سال 2016) ارتقا دادهاند. این تغییر رتبه بیشترین سطح بهبود در بین کشورهای مورد بررسی این پایگاه بوده است.
بررسیها نشان میدهد دلیل اصلی این جهش مربوط به ارتقای متغیرهای اقتصادی بهخصوص «کنترل تورم» است. بهگونهای که بیشترین عامل موثر بر بهبود جایگاه ایران، سه زیرشاخص «قدرت خرید»، «قیمت مصرفکننده» و «نسبت قیمت دارایی به درآمد» بوده است که همگی در زمره شاخصهای اقتصادی هستند و نشان میدهد تغییرات اخیر اقتصادی کشور، روی بهبود کیفیت زندگی موثر بوده است. با این حال، بررسی اجزای شاخص کیفیت زندگی حاکی از این است که طی یک سال گذشته در برخی از مولفهها مثل «ترافیک شهری» و «آلودگی»، وضعیت کشور نامطلوبتر از قبل شده است که لزوم رسیدگی جدی را نشان میدهد. علاوهبر این، با وجود بهبود صورت گرفته، هنوز جایگاه کشور در مقایسه با کشورهای منطقه چندان مناسب نیست و هنوز گامهای بسیاری در این مسیر باید برداشته شود.
بهبود 31 پلهای جایگاه ایران
در فرمول سال 2016 نامبئو برای سنجش شاخص کیفیت زندگی، از متغیر آلودگی هوا نیز استفاده و تلاش شده است ابعاد زیست محیطی این مفهوم مدنظر قرار گیرد. در این روش، نمره کیفیت زندگی کشورها در بازهای بین منفی تا مثبت در نوسان است و بهعنوان مثال در سال 2015 سوئیس با نمره 94/ 222 در جایگاه اول و ونزوئلا با نمره منفی 04/ 53 در جایگاه 86 دنیا قرار گرفته است. این در حالی است که در ردهبندی 2016، دانمارک جای سوئیس را در رتبه اول گرفته و پس از این دو، کشورهای استرالیا، نیوزیلند، آلمان، اتریش، هلند، اسپانیا، فنلاند و ایالاتمتحده آمریکا جزو 10 کشور اول دارای شاخص بهتر در زمینه کیفیت زندگی هستند. در ردهبندی مربوط به امسال، ایران در جایگاه 49 این فهرست در بین کشورهای جهان واقع شده و بالاتر از کشورهایی مثل برزیل، چین، مصر، روسیه و مالزی قرار دارد. در بین کشورهای آسیایی، ژاپن با رتبه 16، کرهجنوبی با رتبه 21، تایوان با رتبه 29، هند با رتبه 47 و هنگکنک با رتبه 48 در جایگاهی بالاتر از ایران قرار دارند و در بین کشورهای منطقه نیز عربستان با رتبه 26، امارات متحده عربی با رتبه 35، قطر با رتبه 41، ترکیه با رتبه 43 و اردن با رتبه 44 بالاتر از ایران واقع شدهاند.
همانگونه که دادههای موجود نشان میدهد، رتبه شاخص کیفیت زندگی ایران در سال 2016، معادل 49 است که جایگاه نسبتا مناسبی در این شاخص محسوب میشود. بررسی وضعیت کشور ایران در شاخص کیفیت زندگی و زیرشاخصهای آن طی دو سال گذشته بیانگر این است که در زمینه این شاخص توانسته است نسبت به سال 2015، پیشرفت 31 پلهای را تجربه کند که در نوع خود نسبتا کمنظیر بوده است.بررسی دادههای موجود در زمینه تغییرات جایگاه کشورها در شاخص کیفیت زندگی نشان میدهد که در صدرجدول کشورهایی که بیشترین میزان پیشرفت در شاخص کیفیت زندگی طی سالهای 2015 تا 2016 را داشتهاند، ایران با پیشرفت 31 پلهای مشاهده میشود. همچنین در بین کشورهایی که بیشترین پسرفت را در شاخص کیفیت زندگی تجربه کردهاند، در صدر آنها قطر با سقوط 21 پلهای قرار گرفته است.دادههای موجود نشان میدهد که در بین کشورهای منطقه آسیای جنوبغربی، کشورهای ایران و مصر بیشترین پیشرفت و کشورهای قطر، اماراتمتحدهعربی و عربستان سعودی بیشترین پسرفت را تجربه کردهاند. این دادهها نشان میدهد که ایران در بین کشورهای منطقه تجربه بسیار خوبی داشته و توانسته است در این زمینه از سایر رقبا پیشی بگیرد. با این حال به لحاظ جایگاه و دسترسی به جایگاه اول منطقه، ایران با رقبایش فاصله دارد.